کتاب «آهنگ سرگذشت»، روایت ۹۱ سال از زندگی ناگفته‌ «فهیمه اکبر» است، او با حمله‌ روس‌ها به گیلان در جنگ جهانی دوم، فهیمه اکبر برای مردم و در برابر اشغالگران، ترانه‌هایی ماندگار خواند و با موسیقی هم به مقابله فرهنگی با روس‌ها رفت و هم برای مردم شور و نشاط آفرید.

به گزارش الفبای زبان به نقل از ایرنا، معصومه جوادی نسب نویسنده و پژوهشگر کتاب «آهنگ سرگذشت» است. از این نویسنده پیش از این دو کتاب با عنوان های «سلسبیل»، ( تاریخ شفاهی تهران با مقدمه رضا کیانیان) و کتاب «هیلیوپلیس» ( تاریخ تمدن ) توسط فرهنگستان هنر منتشر شده است.

این کتاب در ۲۰ بخش تنظیم شده که ۹۰ درصد اطلاعات و عکس‌های آن دست اول است و تاکنون جایی منتشر نشده‌اند. فهرست بخش‌های این کتاب به شرح زیر هستند:

بخش اول: خاندان و خانواده، بخش دوم: خواهرها و برادرها، بخش سوم: کودکی؛ از دیدار با قمرالملوک وزیری تا آموزش موسیقی در شوروی، بخش چهارم: نوجوانی؛ از مدرسه‌ی ژاندارک تا شاگردی مرتضی ‌محجوبی، بخش پنجم: جوانی؛ پیوند زندگی با محسن اکبر و آشنایی با جهانگیر سرتیپ‌پور، بخش ششم: روزگار اشغال رشت؛ ترانه‌هایی برای میهن، بخش هفتم: آواز آزادی گیلان و تلاش برای نیازمندان، بخش هشتم: زندگی در تهران؛ ماجراهای سفرهایی از لندن تا مکه، بخش نهم: آداب و آیین‌های خانه و خانواده، بخش دهم: ماجراهای بندرانزلی؛ از کنسرت متروپل تا ترور ناکام محسن اکبر، بخش یازدهم: همکاری با جمعیت راه نو؛ از کتابخوانی در زندان زنان تا دیدار با سیدموسی صدر، بخش دوازدهم: پیش‌آمدهای ‌موسیقایی از تهران تا وین، نخستین باری که صدای فهیمه ضبط شد، بخش سیزدهم: تلاش‌های مردم شناسی؛ از برگزاری نمایشگاه گیلان تا گردآوری دو کتاب، بخش چهاردهم: سال‌های سخت؛ روزهای پر رنجی که به سفر کربلا رسید، بخش پانزدهم: بازگشت آرامش به زندگی؛ پایان دوری پدر، بخشیدن زمین‌ها و خانه‌ای که موزه شد، بخش شانزدهم: روزگار انقلاب؛ از گرفتاری‌های رفتن تا ترانه‌ای برای میهن، بخش هفدهم: خزان زندگی در آمریکا؛ از مصادره‌ی دارایی‌ها تا مرگ محسن اکبر، بخش هجدهم: سال‌های پایانی عمر؛ پاسداشت ۸۵‌ سالگی در آمریکا، بخش نوزدهم: آلبوم یادگار، نگاهی به ترانه‌های فهیمه اکبر، بخش بیستم: پایان نود و یک سال زندگی؛ پرواز مادر و کفشدوزک مریم مقدس و گاه‌شمار زندگی فهیمه به تقویم خورشیدی، آلبوم عکس‌ها، منابع و نمایه‌ها، از جمله بخش‌های پایانی کتاب هستند.

تلاش های فرهنگی زن هنرمندی در جنگ جهانی دوم

فهیمه اکبر(یمین اسفندیاری)، موسیقی‌شناس، مردم‌شناس و پژوهشگر فرهنگ مردم بود. او ۹۱ سال زندگی کرد.

پدرش، اسدالله یمین اسفندیاری، از سیاست‌مداران مشهور دوره قاجار و پهلوی اول بود. پدربزرگش، منشی دربار ناصری و از چهره‌های وزارت خارجه ناصرالدین شاه بود و همسرش محسن اکبر، فرزند فتح‌الله اکبر(آخرین نخست‌وزیر قاجار)از زمین داران معروف گیلان بود که دو دوره نماینده‌ی مجلس شورای ملی شد.

خواننده‌ ترانه‌های جنگ جهانی دوم

با حمله‌ روس‌ها به گیلان در جنگ جهانی دوم، فهیمه اکبر برای مردم و در برابر اشغالگران، ترانه‌هایی ماندگار خواند و با موسیقی هم به مقابله فرهنگی با روس‌ها رفت و هم برای مردم شور و نشاط آفرید.

مردم‌شناسی در دوران پهلوی دوم

او در دوران پهلوی دوم، عضو جمعیت راه نو شد و تلاش‌های فراوانی برای زنان کرد. همچنین به کار مردم‌شناسی روی آورد و همراه با احسان یارشاطر، تلاش‌ها و پژوهش‌های فراوانی برای فرهنگ مردم کرد.

فهیمه اکبر، آهنگ ساخت. آواز خواند. کتاب نوشت. نمایشگاه ملی برگزار کرد. برای فرهنگیان و نیازمندان خانه و درمانگاه ایجاد کرد. برای آموزش هنر و کتابخوانی، به زندان زنان رفت. خانه‌اش در رشت را به اداره‌ میراث فرهنگی بخشید تا «موزه‌ی مردم‌شناسی» شود و … پس از انقلاب تمام زندگی و اموالش، مصادره شد و مجبور به مهاجرت به آمریکا شد.

تلاش برای ایران شناسی در واشنگتن

در آمریکا، تلاش‌های فرهنگی‌اش را ادامه داد و در دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی، برنامه‌های ایران‌شناسی داشت. تنها آلبوم موسیقی‌اش را بیرون داد و تا پایان زندگی، تلاش‌های فرهنگی فراوانی کرد.

این‌ها گوشه‌هایی از زندگی یک زن، در پهنه‌ی اجتماع‌اند. ولی او همواره گمنام ماند و این ناشناخته ماندن دلائل اجتماعی و سیاسی خاصی دارند.

کتاب «آهنگ سرگذشت» در ۴۲۲ صفحه با مقدمه گلی اکبر( دختر فهیمه اکبر مقیم واشنگتن) در قطع رقعی، توسط انتشارات ۲۷ در مرداد ماه ۱۴۰۳ منتشر شد.