مترسک جسمِ انسان‌مانندی از جنسِ چوب و پارچه است که کشاورزان برای ترساندنِ پرندگان در مزرعه نصب می‌کنند. در فارسی آن را «ترسانک» و «لولو سرِ خرمن» و «داهول» هم می‌نامند. واژۀ «مترسک» از سه جزء تشکیل شده‌است: م‍ (پیش‌وندِ نهی) ترس (بنِ مضارعِ ترسیدن) -‌ک (پس‌وندِ اسم‌ساز) جالب است که معنیِ تحت‌اللفظیِ واژۀ «مترسک» […]

واژۀ عربیِ «ضرب‌الاجل» از سه جزء تشکیل شده‌است: ضرب ال‍ اجل «اجل» یعنی مهلت یا زمانِ مشخص و معیّن. یکی از معانیِ متعددِ «ضرب» هم در عربی، «تعیین کردن» است. بنا بر این مثلاً می‌گویند: ضَرَبَ لَنا أجَلًا؛ یعنی: مهلتی برایمان تعیین کرد. «ضرب‌الاجل» یعنی مهلتی که پایانش تعیین شده‌است. معادلِ انگلیسی‌اش deadline است. جزءِ […]

واژۀ شیرجه از دو جزء تشکیل شده‌است: شیر (سلطانِ جنگل) + جه (ریشۀ فعلِ جَستن/ جهیدن). جهشِ/ پَرشِ آدم را به جهشِ/ پَرشِ شیر تشبیه کرده‌اند. وقتی شیرجه می‌زنید، مانندِ شیر به طرفی پَرش می‌کنید.   مأخذ: داستانِ واژه‌ها، نوشتۀ بهروز صفرزاده.

ریشه واژه‌ی آدینه این واژه در ایران باستان ati_ayanaka بوده است که به معنای حرکت به سویی و جمع شدن در آن نقطه می‌باشد. (که دقیقا معادل عربی آن جمعه است و تایید می‌کند جمع شدن در نقطه‌ای برای عبادت در روزی خاص ریشه‌ی باستانی دارد) آدیانکا-> آدیانکا-> آدیانه->آدینه

آیا می‌دانستید که بسیاری از ما اصطلاح «پیش غازی و معلق‌بازی» را به‌اشتباه «پیش قاضی و معلق‌بازی» می‌نویسیم؟ «غازی» (از ریشهٔ غزو عربی به معنی جنگ) چندین معنا دارد، ازجمله «جنگجو» و «معرکه‌گیر» و «بندباز». به همین دلیل خطاب به کسی که بخواهد دیگری را گول بزند، می‌گویند «پیش غازی و معلق‌بازی»؟ یعنی پیش کسی […]

با نگر به اینکه کارواژه‌های “درآمیخته : مرکّب”، از زایایی زبان می‌کاهند و نمی‌توان از آن‌ها واژه‌های نوینی برساخت، تا آن‌جا که می‌شود، از به کاربردن آن‌ها بپرهیزیم. در زیر پهرست کوتاهی از این کاواژه‌ها را برای شما فرهیختگان گردآوردیده‌ام:  تازی   اضافه کردن – افزودن ذوب کردن – گداختن، گدازیدن، آب شدن نازل کردن […]

پرسش: کارکَرد یا کارکِرد؟ در زبان فارسی فعل کَرد را در واژه‌های مختلف با دو تلفظ (Kard و Kerd) به کار می‌برند. تلفظ Kard : در واژه‌های کارکَرد، رویکَرد (برخی کارکِرد و رویکِرد می‌گویند). تلفظ Kerd : در واژه‌های کِردگار، کِردار دلیل این تفاوت چیست؟ در فارسی معیار کدام درست است؟ پاسخ: ریشۀ فعل کرد […]

شهرزاد یکی از نام‌های دخترانۀ زیبا و اصیلِ ایرانی است.عموماً تصور می‌شود که این نام از دو جزءِ شهر + زاد تشکیل شده و به معنیِ «زادۀ شهر» است.اما حقیقت چیزِ دیگری است.شهرزاد در اصل چهرآزاد بوده.چهر به معنیِ ذات و طبیعت و سرشت است.بنا بر این شهرزاد یعنی آزاده‌سرشت.