تهیه و تنظیم: ستاره کوشا/

«افعال سببی» (Causative Verbs) به فعل‌هایی گفته می‌شود که نشان می‌دهد شخص دیگری کاری را برای ما انجام می‌دهد. برای مثال، ما معمولاً خودمان ماشین‌مان را تعمیر نمی‌کنیم یا موهای خود را کوتاه نمی‌کنیم، بلکه از مکانیک و آرایشگر برای این کار کمک می‌گیریم. وقتی کاری را به عهده شخص دیگری می‌گذاریم، از «افعال سببی» برای توصیف کردن آن کمک می‌گیریم.

گرامر Causative

افعال سببی زمانی به کار می‌روند که شخص دیگری کاری را برای ما انجام دهد. اما همیشه برای انجام کار از کسی درخواست نمی‌کنیم. گاهی ممکن است شخص را مجبور به انجام کاری کنیم یا در برخی موارد به کسی اجازه انجام کاری را بدهیم. در چنین مواقعی می‌توانیم از فعل‌های مربوط به هر کدام برای توصیف آن‌ها استفاده کنیم. افعال سببی به ۵ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

have
get
make
let
help

برای یاد گرفتن گرامر Causative باید دو حالت کلی را برای آن‌ها در نظر بگیریم. یکی از این کاربردها این است که بعد از افعال سببی از مفعولی استفاده کنیم که در بیشتر موارد، شخص است و بعد از آن از مصدر با to یا مصدر بدون to کمک بگیریم. اما راه دوم به کار بردن آن‌ها در جمله‌های مجهول است. در این حالت، بعد از فعل سببی، از مفعولی استفاده می‌کنیم که شخص نباشد و در ادامه «شکل سوم فعل» (p.p) را به کار می‌بریم.

در این مطلب قصد داریم با دو فعل Causative آشنا شویم که در زبان انگلیسی کاربرد بیشتری دارند. در ادامه مطلب، گرامر Causative get and have را توضیح می‌دهیم و کاربرد هر یک را برای انواع ساختارها به کمک مثال و تمرین توضیح خواهیم داد.

گرامر Causative get and have

از گرامر Causative get and have زمانی استفاده می‌کنیم که بخواهیم مسئولیت انجام کاری را به عهده شخص دیگری بگذاریم. یا کسی را قانع یا مجاب کنیم که کاری را انجام دهد. برای ساختن جملات causative با have و get، دو حالت وجود دارد. حالت اول این است که به شخصی که از او خواسته‌ایم کاری را انجام دهد نیز اشاره کنیم. در این صورت فرمول آن به صورت زیر خواهد بود.

Have + someone + do + something

این راه به عنوان روشی رسمی شناخته شده است و برای تأکید و اشاره به شخصی به کار می‌رود که از او درخواست کرده‌ایم کاری را برایمان انجام دهد، مانند مثال‌های زیر:

I had Emily cut my hair.

من از امیلی خواستم موهایم را کوتاه کند.

Can you have her call me early next week to arrange a meeting?

ممکن است هفته آینده به من زود زنگ بزنی تا برنامه ملاقات را ترتیب بدهم؟

برای ساختن جمله با get از فرمولی مانند فرمول have استفاده می‌کنیم، با این تفاوت که فعل آن به صورت مصدر با to می‌آید، بنابراین خواهیم داشت:

get + somebody + to do + something

همان‌طور که در این فرمول مشاهده می‌کنید، با فعل سببی «get»، از مصدر با to کمک می‌گیریم، مانند مثال‌های زیر:

Can you get him to call me when he comes back?

ممکن است او را راضی کنی تا وقتی برمی‌گردد با من تماس بگیرد؟

I can’t get this printer to work.

نمی‌توانم چاپگر را راه بیندازم.

She got them to install her washing machine for her.

او آن‌ها را مجاب کرد که ماشین لباسشویی‌اش را برای او نصب کنند.

کاربرد گرامر causative

نکته اول: در حالت اول، یعنی زمانی که از فعل سببی «have» استفاده می‌کنیم، با فعل اصلی، حتماً و همیشه مصدر بدون to به کار می‌رود، مانند مثال‌های زیر:

I had Susan do my nails yesterday.

من دیروز از «سوزان» خواستم ناخن‌هایم را درست کند.

---

He had a mechanic fix his car.

او از مکانیک خواست ماشینش را تعمیر کند.

اما در حالت دوم، یعنی وقتی از فعل «get» استفاده می‌کنیم، همیشه فعل با مصدر to به کار می‌رود، بنابراین دو مثال فوق با get به صورت زیر نوشته می‌شود:

I got Susan to do my nails yesterday.

من دیروز از «سوزان» خواستم ناخن‌هایم را درست کند.

---

He got a mechanic to fix his car.

او از مکانیک خواست ماشینش را تعمیر کند.

نکته دوم: از گرامر Causative get and have می‌توانیم برای هر سه زمان گذشته، حال و آینده استفاده کنیم، مانند مثال‌های زیر:

I’m having a person paint my door.

من در حال درخواست از شخصی برای رنگ کردن در خانه‌ام هستم.

(در این مثال از زمان حال استمراری استفاده شده است.)

---

I was getting a computer engineer to fix my computer.

من داشتم از مهندس کامپیوتر می‌خواستم که کامپیوترم را تعمیر کند.

(در این مثال از زمان گذشته استمراری استفاده شده است.)

---

 I will have my colleague check my emails.

من از همکارم درخواست خواهم کرد تا ایمیل‌هایم را چک کند.

گرامر مجهول Causative get and have

در حالت مجهول، دیگر نیازی نداریم به شخصی که برای ما کار را انجام داده یا انجام خواهد داد اشاره کنیم. به همین دلیل ساختار آن کمی به ساختار جملات مجهول شباهت دارد. ازطرفی، دیگر برای «get» و «have» فقط از یک ساختار مشابه استفاده می‌شود، بنابراین خواهیم داشت:

Have/Get + something + done (p.p)

گرامر Causative get and have در حالت مجهول، برای هر دو فعل از همین فرمول پیروی می‌کند. به چند مثال زیر توجه کنید تا با ساختار آن بیشتر آشنا شوید. توجه داشته باشید که برای افعال سببی، زمان‌های مختلفی به کار رفته است.

I need to get my washing machine repaired.

باید بدهم ماشینم را تعمیر کنند.

That’s the place where I got my nails done. (گذشته ساده)

این همان جایی است که من ناخن‌‌هایم را درست کردم.

I’m going to get my hair cut next week. (آینده)

من هفته آینده قرار است موهایم را کوتاه کنم.

He might get his offer accepted. (با فعل کمکی وجهی)

او شاید پیشنهادش را قبول کند.

She’s having her car serviced next week. (حال استمراری برای آینده)

او هفته آینده ماشینش را سرویس می‌کند.

(از شخصی می‌خواهد این کار را برایش انجام دهد.)

He had his house painted when he was on holiday. (گذشته ساده)

وقتی در تعطیلات بود، از کسی خواست تا خانه‌اش را رنگ کند.

Can I have my appointment rescheduled?

ممکن است قرار ملاقاتم را دوباره تنظیم کنم؟

افعال Causative get and have
سایر فعل‌های Causative

همان‌طور که در ابتدای مطلب اشاره شد، افعال Causative علاوه بر «have» و «get»، فعل‌های دیگری نیز هستند که در ادامه این مطلب اشاره مختصری به آن‌ها خواهیم داشت. این فعل‌ها به طور کلی عبارتند از:

have
let
make

ساختار جمله‌هایی که با این فعل‌های سببی ساخته می‌شود، به صورت زیر تعریف شده است:

Subject (person) + Have / Let / Make + Object (person) + Base Verb

فعل‌های «let» و «make» و «have» در زبان انگلیسی کاربرد فراوانی دارند و معمولاً در سطوح متوسط آموزش داده می‌شوند. اگر بخواهیم این سه فعل را از نظر شدت دسته‌بندی کنیم، ابتدا فعل «make» را قرار می‌دهیم و سپس از «have» و «let» نام می‌بریم.

با مفعول مفرد و جمع و همچنین با زمان‌های مختلف می‌توانیم جمله‌های متفاوتی از افعال Causative بسازیم. اما فعلی که بعد از مفعول در این نوع جمله‌ها قرار می‌گیرد، حتماً باید به شکل ساده به کار برود و زمان آن تغییری نمی‌کند. در واقع تغییر بر روی خود فعل سببی اعمال می‌شود. مثال‌های زیر را در نظر بگیرید.

I had my friends tell me what happened. (not told)

من به دوستانم گفتم چه اتفاقی افتاد.

She will let her friend borrow her new jacket. (not borrows or will borrow)

او به دوستش اجاره خواهد داد که پالتوی جدیدش را به امانت بگیرد.

Mark’s teacher makes him do homework every day. (not does)

معلم «مارک» او را مجبور می‌کند هر روز تکالیفش را انجام دهد.

اما همان‌طور که اشاره شد، جملات سببی در حالت مجهول نیز ساخته می‌شوند و برای این منظور باید از شکل سوم فعل (Past Participle) استفاده شود. به چند مثال توجه کنید تا نحوه کاربرد این فعل‌های سببی را نیز یاد بگیرید. فاعل جمله‌های سببی معمولاً شخص است، اما می‌توانیم از غیر اشخاص نیز استفاده کنیم. به مثال‌های زیر و فاعل آن‌ها توجه کنید.

The heavy rain made the paint peel off the building.

باران سنگین باعث شد رنگ ساختمان طبله کند.

The phone message made him feel nervous.

پیام تلفنی باعث نگرانی او شد.

We let the dogs run wild at the beach.

ما به سگ‌ها اجازه دادیم در ساحل بدوند.

همچنین می‌توانیم در «جملات امری» (Imperative Sentences) از فعل‌های سببی کمک بگیریم، زیرا هم فعل‌های سببی و هم فعل‌های امری برای دستور دادن به کار می‌روند، مانند مثال‌های زیر:

Have Mr. Smith call me.

از آقای اسمیت درخواست کن با من تماس بگیرد.

Let the dogs go outside after dinner.

بگذار سگ‌ها بعد از شام به بیرون بروند.

Make her secretary type out the report.

منشی را وادار کن گزارش را تایپ کند.